Tag

75 năm hành trình Quốc ca của dân tộc

Văn hóa 30/08/2020 12:55
aa
TTTĐ - Ra đời với tên gọi ban đầu “Tiến quân ca”, tác phẩm của nhạc sĩ tài hoa Văn Cao đã trở thành Quốc ca của đất nước ta. Để 75 năm đi cùng dân tộc, mỗi khi ca khúc này vang lên, chúng ta luôn thấy rõ niềm tự hào, thiêng liêng, tình yêu Tổ quốc, yêu quê hương đất nước chảy rần rật trong huyết quản, thôi thúc mình cống hiến nhiều hơn nữa cho Việt Nam thân yêu.
Ngày 15/7, gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng “Quốc ca”

Quốc hồn, quốc túy của dân tộc

Văn Cao là một tài hoa thiên bẩm, nhạc sĩ của nhiều nhạc phẩm rung động lòng người, những ca khúc trở thành một phần trong tài sản tinh thần của biết bao thế hệ người Việt. Theo các nhà nghiên cứu âm nhạc, những tác phẩm của Văn Cao được quảng đại quần chúng ưa thích, bất kể nó là tình khúc hay ca khúc.

Với “Tiến quân ca”, Văn Cao đã thực sự bộc lộ rõ tài năng của mình. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam khẳng định: “Tiến quân ca” - Quốc ca là quốc hồn, quốc túy, là tinh thần dân tộc được kết tinh qua giai điệu, lời ca. Âm nhạc ấy, được bao thế hệ người dân Việt Nam hát vang đầy tự hào, đặc biệt là chiến sĩ đồng bào đã đi qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, từng hát, từng nâng niu trân trọng như một vật báu của dân tộc”.

Khi sáng tác ca khúc này vào tháng 10/1944, Văn Cao mới bước vào tuổi 21. Đó là phút giây lóe sáng, thể hiện tài năng đích thực của Văn Cao, nhất là trong bối cảnh đất nước hồi ấy còn vô vàn khó khăn.

2427 6cabfcf3a047d22c51e580ee32c37ac6 trang 3 66
Mỗi lần Quốc ca vang lên chúng ta như thấy được nối dài thêm tình yêu Tổ quốc

Như đoạn hồi ký ông viết ngày 7/7/1976 để trả lời câu hỏi, tại sao viết “Tiến quân ca”? Chỉ qua dăm trang giấy thôi nhưng Văn Cao đã kể tường tận nhiều chi tiết, kể rõ bối cảnh sáng tác và những nét nhạc đầu tiên, cho người ta thấy rõ chỗ ông ngồi viết đó là “bên một cái cửa sổ nhìn sang căn nhà hai tầng, mấy làn cây và một khoảng trời xám” ở số 45 Nguyễn Thượng Hiền vào tháng 10/1944.

“Chiều hôm ấy tôi đi dọc theo đường phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ, theo thói quen, tôi cố tìm một cái gì đó để nói. Tìm một âm thanh đầu tiên. Những phố quen thuộc ấy thường không vang một âm thanh gì hơn những tiếng nghe buồn bã hàng ngày.

Hôm nay phố đông người hơn và lòng tôi thấy vui hơn. Tôi đang chờ nhận một khẩu súng và được tham gia vào đội vũ trang. Tôi đang chuẩn bị làm bài hát. Thật khó nghĩ tới nghệ thuật lúc này. Tôi đi mãi tới khi đèn các phố bật sáng.

Bên một gốc cây, bóng mấy người đói khổ trần truồng, những bộ xương khô đét loang trên mặt hồ lạnh. Họ đang đun một thứ gì trong một ống sữa bò. Ngọn lửa tím sẫm bập bùng trong những hốc mắt. Có một đứa bé gái, nó khoảng lên ba, tôi ngờ như đã gặp cháu tôi. Đôi mắt nó giống như mắt mèo con.

Cháu bé không có mảnh vải che thân. Nó ngồi ở xa nhìn mấy người lớn sưởi lửa. Hình như nó không phải là con cái số người đó. Hình như nó là đứa trẻ lạc, cũng không phải cháu tôi. Nó đã chết thật rồi. Có thể nó đã nằm trong đám người chết đói dọc đường Nam Định, Hải Phòng. Tôi bỗng trào nước mắt và quay đi. Đêm ấy về căn gác, tôi đã viết được nét nhạc đầu tiên của bài “Tiến quân ca””, Văn Cao viết.

Bản hùng ca bất tử

Bây giờ, khi “Tiến quân ca” tròn 75 tuổi và đã 25 năm nay nhạc sĩ Văn Cao trút hơi thở cuối cùng (ngày 10/7/1995) thì những ký ức về Văn Cao cùng bản hùng ca bất tử này vẫn còn tươi nguyên trong trí nhớ của những người thân.

Trong căn phòng nhỏ ở khu tập thể Vạn Bảo (Hà Nội), nhà thơ Nghiêm Bằng - con trai thứ của nhạc sĩ Văn Cao từng chia sẻ: Lúc sinh thời, mỗi khi bài “Tiến quân ca” vang lên, Văn Cao thường nghĩ đến người bạn, người anh và cũng là người lãnh đạo đầu tiên, trực tiếp giác ngộ ông vào Việt Minh hồi năm 1944 tại Hà Nội. Người đó là Vũ Quý - một huấn luyện viên bơi lội, bấy giờ là lãnh đạo trong Ban cán sự TP Hà Nội.

2434 vc
Nhạc sĩ Văn Cao - tác giả của khúc hùng ca bất tử

Khi đó Văn Cao vừa từ Hải Phòng lên, chưa có việc làm. Sau khi hỏi thăm, Vũ Quý đã nhận Văn Cao vào tổ chức Việt Minh, và giao nhiệm vụ cho Văn Cao sáng tác ngay một bài hát để hát trong ngày ra đời sắp tới của một đội quân vũ trang khóa quân chính kháng Nhật trên chiến khu Trần Hưng Đạo…

Mấy ngày sau, gặp lại Vũ Quý, Văn Cao lấy cây đàn ghi ta vừa đệm vừa hát cho Vũ Quý nghe. Vũ Quý rất hài lòng, ông đề nghị Văn Cao chép lại cho ông một số bản để chuyển lên chiến khu.

Sau đó, Văn Cao được Vũ Quý giao nhiệm vụ cùng với nhà thơ Nguyễn Đình Thi sang hoạt động bên Đảng Dân chủ. Văn Cao chịu trách nhiệm phụ trách nhà in bí mật Phan Chu Trinh, trình bày báo Độc Lập và in tài liệu cho mặt trận Việt Minh.

Vì người thợ nhà in không viết được nốt nhạc, tháng 11/1944 Văn Cao phải trực tiếp xuống cơ sở in bí mật tại làng Bát Tràng, tự tay viết bài “Tiến quân ca” lên đá, in trên trang văn nghệ của tờ báo Độc Lập số đầu tiên.

Ngày 22/12/1944, bài “Tiến quân ca” được sử dụng làm bài ca chính thức của 34 chiến sĩ đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Ngày 16 và 17/8/1945 tại Đại hội quốc dân đồng bào Tân Trào, “Tiến quân ca” được chọn làm Quốc ca của Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam, tức Chính phủ Trung ương lâm thời.

“Tiến quân ca” ra mắt lần đầu tại quảng trường Nhà hát Lớn trong cuộc mít tinh biểu dương lực lượng của nhân dân Hà Nội ủng hộ mặt trận Việt Minh ngày 19/8/1945.

Họa sĩ Văn Thao - con trai trưởng của nhạc sĩ Văn Cao kể lại, “tôi từng nghe cha kể rằng ông đã trào nước mắt và chính thời điểm đó ông hiểu rằng, bài hát này không còn của riêng mình nữa mà đã thuộc về nhân dân. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, “Tiến quân ca” đã, đang và vẫn tiếp tục cùng dân tộc Việt Nam xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ sự vững bền của Tổ quốc”.

2430 unnamed

Đến tháng 3/1946, tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa I, “Tiến quân ca” chính thức được chọn làm Quốc ca của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và được ghi vào Điều 3 của Hiến pháp năm 1946.

Tuy vậy, để bản “Tiến quân ca” trở thành Quốc ca vang lên như ngày nay thì năm 1955, Quốc hội đã mời nhạc sĩ Văn Cao tham gia sửa chữa một số chỗ về phần lời.

Sau 72 năm ra đời và gắn bó với lịch sử dân tộc, ngày 15/7/2016 đánh dấu một sự kiện đặc biệt khi ca khúc “Tiến quân ca” - Quốc ca của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính thức được gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng cho Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, trở thành tài sản quốc gia - báu vật chung của dân tộc.

Đây cũng chính là nguyện vọng của nhạc sĩ Văn Cao lúc sinh thời. Đúng dịp này, cố nhạc sĩ Văn Cao được Đảng và Nhà nước truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh cao quý để ghi nhận những đóng góp của ông cho tổ quốc.

Trao giải cuộc thi Sáng tác video clip hát Quốc ca “Tự hào Tổ quốc Việt Nam” Trao giải cuộc thi Sáng tác video clip hát Quốc ca “Tự hào Tổ quốc Việt Nam”

Đọc thêm

Hơn 300 đồng bào tham dự Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam Văn hóa

Hơn 300 đồng bào tham dự Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam

TTTĐ - Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2024 sẽ diễn ra từ 18 - 21/4 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội.
Sắp ra mắt 2 bộ phim hoạt hình về Chiến thắng Điện Biên Phủ Điện ảnh - Âm nhạc

Sắp ra mắt 2 bộ phim hoạt hình về Chiến thắng Điện Biên Phủ

TTTĐ - Nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Hãng Phim hoạt hình Việt Nam đang hoàn thành những công đoạn cuối cùng cho 2 bộ phim hoạt hình cắt giấy "Lời hứa Điện Biên" và "Chiếc xe thồ Điện Biên".
Các họa sĩ nữ hội tụ trong triển lãm "Sắc màu Bắc Trung Nam" Điện ảnh - Âm nhạc

Các họa sĩ nữ hội tụ trong triển lãm "Sắc màu Bắc Trung Nam"

TTTĐ - Đầu tháng tư tới, nhóm nữ họa sĩ sẽ tổ chức triển lãm chung lần thứ 10 tại Hà Nội mang tên "Sắc màu Bắc Trung Nam". Mỗi người một cá tính, con đường sáng tạo nhưng họ đều muốn mang đến những đóa hoa tươi thắm cho đời.
Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội Điện ảnh - Âm nhạc

Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội

TTTĐ - Vào 20h ngày 30/3, tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) sẽ diễn ra đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc lỗi lạc Sergei Rachmaninoff với sự góp mặt của Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời (SSO) và nghệ sĩ piano Nguyễn Việt Trung. Tâm điểm được công chúng yêu nhạc cổ điển mong đợi nhất chính là lần đầu tiên, bản giao hưởng “Symphony no. 1 in D minor” của nhà soạn nhạc vĩ đại sẽ được công diễn tại Việt Nam.
Cầu nối đưa các trang viết, câu chuyện đầy tính nhân văn, cao đẹp về tình cha và con Văn hóa

Cầu nối đưa các trang viết, câu chuyện đầy tính nhân văn, cao đẹp về tình cha và con

TTTĐ - Sáng ngày 27/3 tại Hà Nội, Tạp chí Gia đình Việt Nam tổ chức chương trình phát động Cuộc thi viết "Cha và con gái" lần thứ 2 năm 2024.
Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội Điện ảnh - Âm nhạc

Đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc Sergei Rachmaninoff tại Hà Nội

TTTĐ - Vào 20h00 tối 30/3, tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) diễn ra đêm nhạc đặc biệt tôn vinh nhà soạn nhạc lỗi lạc Sergei Rachmaninoff với sự góp mặt của Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời (SSO) và nghệ sĩ piano Nguyễn Việt Trung. Tâm điểm được công chúng yêu nhạc cổ điển mong đợi nhất chính là lần đầu tiên, bản giao hưởng “Symphony no. 1 in D minor” của nhà soạn nhạc vĩ đại sẽ được công diễn tại Việt Nam.
39 mùa xuân chinh phục những “đỉnh núi” Văn hóa

39 mùa xuân chinh phục những “đỉnh núi”

TTTĐ - 39 năm kể từ ngày xuất bản số báo đầu tiên vào mùa xuân năm 1985, mỗi năm là một hành trình chinh phục từng khó khăn, thử thách của tập thể báo Tuổi trẻ Thủ đô. Đặt ra mục tiêu ngày càng cao hơn, dẫu phải vượt qua nhiều gian nan, vất vả nhưng mỗi khi chinh phục được những “đỉnh núi” cao, toàn thể cán bộ, phóng viên báo tràn ngập niềm hạnh phúc. Đó là kết quả của việc vượt lên chính mình và lan tỏa được sức trẻ tới khắp mọi miền Tổ quốc.
"Nỗi tiếc" mùa xuân của Đỗ Hoàng Anh Văn học

"Nỗi tiếc" mùa xuân của Đỗ Hoàng Anh

TTTĐ - Báo Tuổi trẻ Thủ đô trân trọng giới thiệu bài thơ "Nỗi tiếc" của tác giả Đỗ Hoàng Anh.
Tưởng tượng - thơ của Bùi Thị Thu Lê Văn học

Tưởng tượng - thơ của Bùi Thị Thu Lê

TTTĐ - Báo Tuổi trẻ Thủ đô trân trọng giới thiệu bài thơ "Tưởng tượng" của tác giả Bùi Thị Thu Lê.
Tác giả Đỗ Hoàng Anh trải lòng "Một vòng trần ai" Văn học

Tác giả Đỗ Hoàng Anh trải lòng "Một vòng trần ai"

TTTĐ - Báo Tuổi trẻ Thủ đô trân trọng giới thiệu bài thơ "Một vòng trần ai" của tác giả Đỗ Hoàng Anh.
Xem thêm