Bài 3: 1001 kiểu “bớt xén” thời gian
>> Văn hóa ứng xử cán bộ, công chức, viên chức trẻ
Bài 2: “Bà tám” chốn văn phòng
Văn phòng biến thành chợ
Đến cơ quan rất đúng giờ, nhưng việc đầu tiên Thu Hiền làm là lên Facebook đăng mấy mẫu quần áo mới mời bạn bè vào mua. Cô mở shop thời trang online được gần một năm với đủ mặt hàng phục vụ từ những cô nàng công sở đến các bà bầu, mẹ bỉm sữa. Việc bán hàng online – nghề tay trái không chỉ tạo thu nhập rất khá cho Hiền mà nó còn khiến cô đam mê.
Hiền dành cả thời gian nghỉ trưa ở cơ quan để lách cách gõ bàn phím chăm sóc gian hàng, tư vấn cho các “thượng đế”. Ngoài lương Nhà nước, cô còn có tiền lãi từ hoạt động kinh doanh, giải quyết được bao nhiêu vấn đề khác trong cuộc sống.
Giống như Hiền, Nguyễn Thành cán bộ cơ quan hành chính sự nghiệp tại Hà Nội đến với phương thức bán hàng qua Facebook hơn một năm nay. Mặt hàng anh chọn bán là đồng hồ thời trang nam. Hiệu quả quá sức tưởng tượng khi thu nhập từ bán hàng đem lại cho anh khoản lợi nhuận gấp 3 lần mức lương công chức.
Trên Facebook cá nhân, Thành tạo một trang dạng cửa hàng để bán đồng hồ. Vốn đầu tư ban đầu anh vay mượn bạn bè rồi kết nối với một số người có khả năng mua hàng qua các trang mạng thương mại của Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… Vì thế, Thành phải dành khá nhiều thời gian để “săn sale” trên các trang chuyên bán đồng hồ. Mỗi chiếc đồng hồ, trừ đi khoản phí, Thành vẫn lãi lớn.
Kiếm được tiền nhiều mà chẳng tốn mấy thời gian công sức bởi việc đưa hàng, Thành nhờ cả vào các công ty “ship” đồ chuyên nghiệp. Vừa có tiền vừa vẫn là công chức Nhà nước khiến Thành hỉ hả lắm. Càng ngày anh dành rất nhiều thời gian cho bán hàng online.
Không bán hàng nhưng Thanh Hoa cũng dành rất nhiều thời gian lướt web tìm mua hàng online. Quả là tiện lợi và hấp dẫn khi ngay trong giờ làm việc của một cơ quan hành chính nhà nước cô và nhiều người khác vẫn có thể vào Facebook và chọn cho mình món hàng ưa thích. Mọi sản phẩm trong sinh hoạt thường ngày đều có thể mua qua Facebook từ khăn mặt, bàn chải đánh răng đến quần áo... Việc lướt web mua đồ này cũng hấp dẫn chả kém gì với shopping ngoài cửa hàng thật.
Biết nhưng… bất lực?
Tất cả các hoạt mua bán này đều diễn ra ngay trong giờ hành chính. Nó có vẻ không phải lộ liễu, công khai. Với dân chuyên mua bán hàng trên mạng, chỉ cần điện thoại, máy tính. Vài thao tác thao tác bấm, lướt phím là hàng đã đi, tiền đã về tài khoản. Nhìn thì có vẻ họ đang chăm chỉ làm việc nhưng thực ra là “ăn cắp” giờ để làm việc riêng.
Một thống kê gần đây cho thấy có tới 80% những người bán hàng online trên mạng xã hội lại chính là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhân viên văn phòng. Những người này đã và đang "tận dụng" thời gian công sở để phục vụ cho lợi ích cá nhân. Họ đã và đang dùng 8 tiếng làm việc cơ quan Nhà nước để chào mời bán hàng, phục vụ “thượng đế”. Thực chất của việc làm này là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức bán hàng online đang tham nhũng quỹ thời gian rất lớn.
Thế nhưng những hành vi tham nhũng vặt này rất khó xử lý. Trong các điều luật, trong quy định của các nghị định, thông tư hiện hành đều chưa có bất cứ điều khoản nào cấm cán bộ, công chức, viên chức bán hàng online trong giờ làm việc. Thành phố Hà Nội đã đưa ra quy tắc ứng xử dành cho công chức, viên chức, người lao động và có những điều quy định ra rõ là không được bớt xén giờ Nhà nước để buôn bán, kinh doanh. Tuy nhiên, quy tắc này mới dừng ở việc khuyến khích mọi người tuân theo chứ chưa phải là quyết định hành chính cấm cán bộ, công chức, viên chức không nên bán hàng online. Đó là lý do mà nhiều ông “sếp” đau đầu với nhân viên vì chỉ lo bán hàng online, bê trễ công việc nhưng lại không có cách nào để xử lý nghiêm.
Thu Hiền cho biết, do đồng lương của công chức, viên chức “ba cọc, ba đồng” không đủ để trang trải sinh hoạt hàng ngày nên mới phải nghĩ cách làm thêm.
Anh Thành chủ quán đồng hồ bán trên mạng, cũng nhiều lần bị trưởng phòng nhắc nhở phê bình nhưng anh lý luận: “Mọi công việc tôi vẫn hoàn thành như mọi công chức khác. Ngoài thời gian đó, tôi làm gì là quyền mình. Miễn là tôi vẫn có mặt ở cơ quan, không đi sớm, về muộn”.
Chị Thanh Hoa vẫn thường nói vui với bạn bè: “Năng suất lao động của chúng ta quá thấp không phải chỉ do những người chuyên mua bán online gây nên. Ngay từ khi chưa có internet, năng suất lao động của công chức Nhà nước vẫn không cao. Bằng chứng là nhiều cơ quan sinh ra cho có lệ. Cán bộ không ít nơi vẫn cho mình quyền “sáng cắp ô đi, tối mang ô về”.
Vòng luẩn quẩn “ba cọc, ba đồng”
Tuy nhiên, nếu làm phép tính, mỗi cán bộ, công chức, viên chức chỉ cần bớt đi 1-2 giờ làm việc thì mỗi ngày Nhà nước sẽ thiệt hại rất nhiều của cải vật chất. Ghê gớm hơn là các con số đó tiếp tục nhân lên từng tháng, từng năm.
Đặc biệt, việc bớt xén thời gian làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn gây ra nhiều hệ lụy vô hình khác. Điển hình như việc đội ngũ những người phục vụ hành chính công vì mải mê kiếm tiền riêng dễ bê trễ công việc phục vụ dân. Cách giải quyết thủ tục hành chính sẽ trở nên hời hợt, vòng vo, làm xấu hình ảnh và niềm tin của nhân dân.
Bạn trẻ Hoàng Linh cho rằng: “Bên cạnh việc thắt chặt quản lý, chúng ta cần có chế tài để xử lý nghiêm cán bộ công chức, viên chức bớt xén giờ Nhà nước để mua, bán hàng online. Đặc biệt, chúng ta cần phải thay đổi tư duy, tác phong làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”.
Vấn đề thu gọn bộ máy, trả lương xứng đáng cho cán bộ, công chức làm việc thực thụ cũng đã được nhắc đến ở không ít hội thảo, nhằm hạn chế việc công chức bớt xén, tham nhũng thời gian.
Theo Minh Tùng (Cầu Giấy, Hà Nội), khi cầm trong tay số tiền đủ để lo cuộc sống ổn định với những công việc rõ ràng các đầu mục, được kiểm soát chặt chẽ, chắc việc mua bán online sẽ không xảy ra nơi công sở. Thêm vào đó là việc giáo dục công chức về văn hóa ứng xử nơi công sở cũng phải được nhắc tới hàng ngày… sẽ tạo thành nếp sống về sự cống hiến hết mình cho công việc chung của các cán bộ, công chức nhà nước.
Cùng với đó quyết tâm lên án và bài trừ tham nhũng của toàn Đảng, toàn dân tạo niềm tin cho quần chúng. Một khi thói quen ăn cắp và bớt xén được khống chế hiệu quả thì sự cống hiến, làm việc hết mình cho cái chung sẽ được nhân lên.
(Còn nữa)