Bất thường trong các Dự án BT tại tỉnh Bắc Giang
Bài 1: Hai năm, phê duyệt 6 Dự án BT nghìn tỷ bằng hình thức “chỉ định thầu”
Kể từ khi Công ty TNHH Xây dựng Tân Thịnh chính thức là nhà đầu tư “duy nhất” vượt qua vòng sơ tuyển để được lựa chọn triển khai Dự án xây dựng cầu Đồng Sơn và đường dẫn lên cầu theo hình thức đầu tư xây dựng - chuyển giao (gọi tắt là BT) thì cho đến nay, chỉ sau 2 năm, tỉnh Bắc Giang đã phê duyệt thêm 5 Dự án BT khác theo hình thức này.
UBND tỉnh “bảo lãnh” cho vay bằng tín chấp
Nguyên nhân khiến dư luận xôn xao chủ yếu là do Nhà đầu tư của Dự án, Công ty TNHH Xây dựng Tân Thịnh (gọi tắt là Công ty Tân Thịnh) được UBND tỉnh Bắc Giang (phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư ngày 08/11/2016) tạo điều kiện cho hưởng những ưu ái đặc biệt về nhiều mặt, trong đó nổi bật là việc đồng ý cho Nhà đầu tư này vay 50 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Bắc Giang (Quỹ chỉ có 200 tỷ đồng) bằng hình thức “tín chấp” sau khi không thể vay được vốn vay thương mại từ bấy kỳ ngân hàng nào(?!).
Dự án xây dựng Cầu Đồng Sơn
Ngoài ra, Dự án mặc dù có tổng vốn đầu tư là 1.163 tỷ đồng nhưng trong khi mặt cầu Đồng Sơn chỉ dài 357 mét thì đường dẫn lên hai đầu cầu lại kéo dài hơn 10 km và Nhà đầu tư, sau khi được nghiệm thu và bàn giao Dự án này cho tỉnh Bắc Giang thì sẽ được “hoàn trả” số tiền đã bỏ ra bằng 14,25 ha đất “sạch” thuộc phân khu 06, 07 Khu đô thị phía Nam TP Bắc Giang.
Điều này khiến người dân tỉnh Bắc Giang đặt ra những dấu hỏi lớn trong việc thẩm định tổng mức đầu tư của Dự án cũng như những ưu đãi Nhà đầu tư được hưởng khi chính Công ty Tân Thịnh tự đề xuất Dự án và bằng cách nào đó, tại vòng sơ tuyển hồ sơ thầu, doanh nghiệp này là đơn vị duy nhất đủ điều kiện và theo quy định, Công ty Tân Thịnh đã được tỉnh Bắc Giang chỉ định thầu.
Theo Luật sư Quách Thành Lực – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Nội Tinh Hoa (Đoàn Luật sư Hà Nội): Việc một Doanh nghiệp chỉ góp 15% vốn (tương đương 174 tỷ đồng) trong tổng mức đầu tư lên tới 1.163 tỷ đồng của Dự án BT cầu Đồng Sơn và không được bất cứ ngân hàng nào cho vay nhưng tỉnh Bắc Giang vẫn đồng ý mang ngân sách cho Công ty Tân Thịnh vay bằng hình thức “tín chấp” 50 tỷ đồng để triển khai Dự án là khá “liều lĩnh”. Tôi cho rằng điều này khiến cho dư luận không khỏi đặt ra dấu Tôi được biết, hiện nay Bộ Tài chính đã có văn bản “tuýt còi” về việc giao tài sản Nhà nước cho các dự án, nhất là Dự án BT. Tất cả đều phải chờ Bộ Tài chính xin ý kiến của Thủ tướng. Vậy Công ty Tân Thịnh phá sản, ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm trong việc này?.
Cả 6 dự án BT được chỉ định thầu
Kể từ sau khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT cầu Đồng Sơn và đường dẫn lên cầu, đến nay, chỉ sau 19 tháng, UBND tỉnh Bắc Giang đã công bố danh tính các Nhà đầu tư của 5 dự án BT khác. Điều đặc biệt, ngoài Dự án BT Nhà khách tỉnh Bắc Giang triển khai tháng 4/2017 (đã được Bộ TN&MT ban hành kết luận thanh tra do Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa ký ban hành vào tháng 5/2018 vừa qua đã chỉ ra nhiều sai phạm) do Công ty Đại Hoàng Sơn làm Nhà đầu tư thì toàn bộ 4 Quyết định phê duyệt kết quả của 4 Dự án BT còn lại được ký ban hành trong cùng tháng 6 vừa qua. Điểm chung của cả 5 dự án này là đều “chỉ định thầu” giống như Dự án BT do Công ty Tân Thịnh đang triển khai.
Cụ thể, ngày 1/6/2018, UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt kết quả lựa chọn Nhà đầu tư Dự án Xây dựng các tuyến đường trục khu dân cư thôn Chằm thị trấn Đồi Ngô, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang với tổng mức đầu tư 226 tỷ đồng. Liên danh Công ty CP Đầu tư và xây dựng Tân Phát và Công ty CP Cơ khí xây dựng Đại Mỗ được lựa chọn. Theo đề xuất được duyệt, sau khi hoàn thành, dự kiến Nhà đầu tư sẽ được hưởng quỹ đất với tổng diện tích khoảng 27,31 ha thuộc quy hoạch khu dân cư thôn Chằm để thực hiện Dự án hạ tầng khu đô thị mới, trong đó sử dụng giá trị quyền sử dụng đất của khoảng 9,85 ha đất ở và 0,43 ha đất thương mại dịch vụ để thanh toán dự án BT.
Tiếp đó, ngày 15/6/2018, UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt kết quả lựa chọn Nhà đầu tư Dự án Xây dựng đường trục thị trấn Vôi, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Dự án này được giao cho Công ty CP Cơ khí xây dựng Đại Mỗ, tổng mức đầu tư là 314 tỷ đồng. Theo đề xuất dự án được duyệt, dự kiến giao cho nhà đầu tư quỹ đất khoảng 50 ha nằm dọc hai bên tuyến đường để thực hiện dự án hạ tầng khu đô thị mới, trong đó sử dụng giá trị quyền sử dụng đất của khoảng 15 ha đất ở để thanh toán dự án BT.
Cũng trong ngày 15/6/2018, UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt Liên danh Công ty CP Xây dựng 179 và Công ty TNHH Vũ Thịnh là Nhà đầu tư Dự án Xây dựng đường trục Cụm công nghiệp Nghĩa Hòa - Khu trung tâm thị trấn Kép mở rộng. Dự án có tổng mức đầu tư 135 tỷ đồng, theo đề xuất dự án, sau khi hoàn thành, dự kiến toàn bộ giá trị quyền sử dụng đất (ước tính 9,97 ha đất ở) thuộc quy hoạch chi tiết khu dân cư thôn Hạ, xã Nghĩa Hòa sẽ được sử dụng để thanh toán cho Nhà đầu tư.
Dự án BT thứ 6 vừa được tỉnh Bắc Giang phê duyệt kết quả lựa chọn Nhà đầu tư vào ngày 18/6/2018 là Dự án ĐT 289 kéo dài (đoạn từ thị trấn Chũ đi Đồng Đỉnh, nối Quốc lộ 31 với đường tỉnh 293); đường Nguyễn Thị Minh Khai kéo dài; hệ thống tiêu thoát nước và giao thông khu A, B thuộc Khu đô thị phía Nam TP. Bắc Giang. Liên danh Công ty CP Đầu tư 379 và Công ty CP - Tổng công ty Cơ khí xây dựng Thăng Long được lựa chọn thực hiện dự án có tổng mức đầu tư 878 tỷ đồng này. Theo đề xuất, sau khi hoàn thành dự án, Nhà đầu tư sẽ được sử dụng quỹ đất thuộc Khu đô thị phía Nam TP. Bắc Giang với tổng diện tích khoảng 42,5 ha để thực hiện dự án hạ tầng khu đô thị mới, sử dụng giá trị quyền sử dụng đất của khoảng 12,5 ha đất ở để hoàn vốn cho dự án.
Theo thông tin PV có được từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tất cả 6 dự án BT cho tới thời điểm này tại tỉnh Bắc Giang khi qua vòng sơ tuyển chỉ có duy nhất một nhà đầu tư trúng sơ tuyển. Theo quy định, dự án sẽ được “chỉ định thầu”.
Trao đổi với PV về việc này, Luật sư Vi Văn Diện – Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiên Minh (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết: Theo quy định, khi tham gia đấu thầu, nếu chỉ có 1 nhà thầu vượt qua vòng sơ tuyển thì chỉ định thầu là đúng quy trình, nhưng con số 6/6 dự án BT trong 2 năm trở lại đây tại Bắc Giang đều chỉ có “duy nhất” một Nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển là rất bất bình thường bởi các dự án này đều do các doanh nghiệp trúng thầu tự đề xuất lên. Tôi cho rằng, Thanh tra Chính phủ, UBKT Trung ương cùng các cơ quan khác cần phải vào cuộc mạnh mẽ để “giải mã” các Dự án BT tại tỉnh Bắc Giang.
Báo Tuổi trẻ Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin.