Hà Nội tạo mọi điều kiện để người nhiễm HIV có BHYT
Trở ngại từ tâm lý
Theo thống kê của Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), tính đến cuối năm 2017, 45/63 tỉnh, thành phố đã có tỷ lệ bao phủ BHYT trong bệnh nhân điều trị ARV đạt trên 80%, 23 tỉnh có tỷ lệ bao phủ trên 90%. Tuy nhiên, tại một số tỉnh, thành phố độ bao phủ BHYT cho đối tượng nhiễm HIV còn thấp do tâm lý sợ lộ thông tin của người bị bệnh.
Nói về tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT còn thấp, TS Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết: "Nhiều người nhiễm HIV/AIDS có tâm lý lo sợ bị kỳ thị, phân biệt đối xử nên không muốn cung cấp thông tin để tham gia BHYT. Đặc biệt, có một số bệnh nhân tuy có thẻ BHYT nhưng sẵn sàng bỏ tiền túi ra khám chữa bệnh, hoặc đến nơi không được hưởng BHYT để che giấu tình trạng bệnh. Trái ngược lại, cũng có nhiều người nhiễm HIV chưa sẵn sàng mua thẻ BHYT do còn trông chờ sự hỗ trợ của nhà nước hoặc các dự án. Tuy nhiên, từ năm 2017, các nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế bị cắt giảm nên việc cấp thuốc ARV điều trị miễn phí sẽ không còn nhiều. Chính vì vậy, giải pháp tham gia BHYT sẽ giúp cho người nhiễm HIV được điều trị bệnh kịp thời, giảm chi phí tự chi trả khi điều trị".
Điều trị ARV cho người nhiễm HIV
TS Cảnh cho rằng, nguy cơ lớn nhất khi người nhiễm HIV không có BHYT là họ sẽ gặp khó khăn về tài chính khi điều trị ARV, dẫn đến tình trạng bỏ điều trị, làm gia tăng tình trạng kháng thuốc. Khi đó, công tác điều trị sẽ rất khó khăn, tốn kém gấp bội. Mặt khác, hiện nay vấn đề cần được đặt ra là nhiều người nhiễm HIV chưa hiểu hết được lợi ích của BHYT. Một số người cho rằng thuốc ARV vẫn đang được cấp miễn phí nên không cần tham gia BHYT, không biết rằng trong thời gian tới họ sẽ phải tự chi trả tiền thuốc điều trị. Đó là chưa kể những trường hợp không đủ sức khỏe nên không thể lao động, đang sống lay lắt qua ngày nên không có tiền mua thẻ BHYT.
Cũng theo ông Hoàng Đình Cảnh, còn một rào cản nữa khiến người nhiễm HIV khó tiếp cận với BHYT, đó là hiện nay cả nước có 403 điểm điều trị cho người nhiễm HIV bằng thuốc ARV nhưng chỉ có 296 điểm thuộc các bệnh viện tỉnh, huyện là đủ điều kiện ký hợp đồng với cơ quan BHYT. Nguyên nhân của tình trạng này là trước đây, nhiều cơ sở điều trị HIV/AIDS thuộc hệ thống y tế dự phòng nên cán bộ y tế chưa có chứng chỉ hành nghề riêng về điều trị HIV.
Được biết, năm 2015, Chính phủ đã bổ sung 60 tỷ cho mua thuốc ARV, nâng tỷ trọng kinh phí từ 5% lên 15% nhưng đây vẫn là con số khiêm tốn trước bối cảnh tài trợ rút đi. Bộ Y tế đã xác định giải pháp trước mắt trình Chính phủ bổ sung kinh phí bù đắp sự thiếu hụt nguồn kinh phí cho mua thuốc ARV khi các tổ chức quốc tế rút dần tài trợ. Tuy nhiên giải pháp lâu dài và bền vững cho đều trị ARV là sẽ thanh toán việc điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS bao gồm cả ARV thông qua BHYT. Bất kỳ ai khi tham gia BHYT đều được chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh. Đối với người nhiễm HIV, thuốc ARV đã nằm trong danh mục thuốc được bảo hiểm chi trả.
Tạo mọi điều kiện để người bệnh có BHYT
Bộ Y tế đặt ra mục tiêu đến năm 2020, 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT và 80% thuốc ARV được quỹ BHYT thanh toán. Trước mục tiêu đề ra, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đang rà soát nhu cầu BHYT cho người nhiễm HIV của một số tỉnh khó khăn để dùng nguồn kinh phí viện trợ quốc tế hỗ trợ trong thời gian đầu.
Trong kế hoạch phòng chống HIV/AIDS của thành phố Hà Nội năm 2018, thành phố đã đặt ra chỉ tiêu 98% phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị thuốc ARV và con của họ được dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bằng thuốc ARV. 100% các cơ sở điều trị ARV ký hợp đồng cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS từ BHYT. 100% bệnh nhân tham gia điều trị ARV có thẻ BHYT. 25% người bệnh HIV được tiếp cận với dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh HIV/AIDS qua BHYT. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho đối tượng nhiễm HIV của ngành y tế thì ngành bảo hiểm xã hội thành phố cũng cam kết tạo mọi điều kiện tốt nhất về mặt thủ tục hành chính cho người nhiễm HIVmua thẻ BHYT.
Ông Nguyễn Đức Hòa, Giám đốc Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội cho biết, những người nhiễm HIV không đủ điều kiện mua BHYT theo hộ gia đình có thể trực tiếp đến trung tâm y tế các quận, huyện hoặc Trung tâm Y tế Dự phòng Hà Nội để báo cáo. Những trường hợp này sẽ được lập danh sách riêng để gửi Bảo hiểm xã hội Hà Nội xem xét và tạo điều kiện mua BHYT tự nguyện mà không nhất thiết phải mua theo hộ gia đình.
Theo quy định hiện hành, trẻ em dưới 6 tuổi nhiễm HIV, người nhiễm HIV là người nghèo, người dân tộc thiểu số... được bảo hiểm chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh. Mức chi trả cho người cận nghèo, người đã nghỉ hưu là 95% và cho các đối tượng khác là 80%. Nghĩa là, người nhiễm HIV chỉ phải chi trả tối đa là 20% tiền chữa bệnh. Như vậy, cộng đồng người nhiễm HIV/AIDS khi mua BHYT sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích trong nhiều dịch vụ y tế như khám bệnh, làm xét nghiệm HIV, mua thuốc ARV, điều trị dự phòng cho phụ nữ nhiễm HIV mang thai, điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội, v.v..
Vì vậy, người nhiễm HIV cần vượt qua rào cản tự ti, chủ động tham gia BHYT ngay từ hôm nay để tự bảo vệ tính mạng và sức khỏe của chính mình. Đó chính là giải pháp lâu dài, bền vững để đi đến chiến thắng trong cuộc chiến không ngừng nghỉ với đại dịch AIDS.