Học tập và làm theo Bác... - Bài 4: Nghệ nhân trẻ giữ nghề truyền thống
>> Học tập và làm theo Bác bằng những việc làm thiết thực
Bài 3: Anh thợ trẻ với sáng kiến bảo vệ môi trường
Đam mê và sáng tạo
Tốt nghiệp THPT, Tiên tìm cách đi học nghề vì không đủ điểm đỗ đại học. Tìm mãi không có nghề phù hợp, Tiên buồn chán. Luc ấy, ông ngoại Tiên khuyên: “Làng mình có nghề nặn tò he cả nước không nơi đâu có. Cháu theo và giữ lấy nghề”. Lời khuyên của ông khiến Tiên suy nghĩ rất nhiều.
Từ đó, chàng trai 18 tuổi theo ông đi khắp các lễ hội ở nhiều nơi (như: Bắc Ninh, Đông Anh (Hà Nội), Phú Thọ,… để biểu diễn và bán sản phẩm tò he. Mùa lễ hội đi qua, Tiên lại có mặt ở công viên, cổng trường để phục vụ “thượng đế” là các em nhỏ. Càng gắn bó với nghề tình yêu dành cho những chú tò he trong anh càng lớn.
Trước đây, tò he được làm từ bột gạo nếp nên trẻ em rất thích, vừa chơi vừa được ăn. Tuy nhiên, điều khiến Tiên trăn trở là mỗi ngày một nghệ nhân khéo tay có thể nặn từ 100-150 con tò he nhưng nếu bán không hết thì chỉ sau 2-3 ngày, bột nếp bị mốc, đành phải bỏ đi, vừa tốn công sức vừa lãng phí.
Tiên quyết tâm nghiên cứu, tìm tòi ra loại bột mới thay thế nguyên liệu truyền thống. Anh đã thử với nhiều loại (như: Bột dong, bột năng…) đều không được. Thậm chí, một Việt kiều bày cach pha bột mì với muối giữ ẩm của người Mỹ nhưng cũng thất bại.
Hành trình tìm ra loại bột mới của Tiên kéo dài hơn ba năm nhưng anh không bỏ cuộc. Cuối cùng, Tiên cũng đã tìm ra được loại bột cao cấp khiến các chú tò he có thể giữ được một đến hai năm. Loại bột này cũng có thể nặn ra loại hoa, con vật có kích thước lớn. Với ưu điểm giữ được lâu ngày, những chú tò he Việt Nam đã theo du khách đến nhiều nơi trên thế giới.
Không chỉ tạo ra loại bột cao cấp, Tiên còn mày mò để tạo ra những sản phẩm mới từ tò he. Trong đó, anh đã thiết kế nặn tò he lên đầu bút bi và bút chì. Nhờ có sáng kiến đó, sản phẩm Tiên làm ra bán rất đắt hàng. Anh cũng tạo ra bức tranh được nặn bằng bột tò he, được Sở Công thương thành phố Hà Nội trao cho giải thưởng sáng tạo.
Với những nỗ lực không ngừng, Tiên đạt rất nhiều danh hiệu cao quý như: Nghệ nhân Hà Nội; Danh hiệu Nghệ nhân Hiệp hội làng nghề Việt Nam; Giải Nhất chương trình thi nặn tò he trong khuôn khổ Hội chợ nông sản và thủ công mỹ nghệ khu vực phía Bắc năm 2012...
Trăn trở giữ nghề
Dù đạt được nhiều thành công xong điều khiến Tiên trăn trở nhất là làm sao giữ được nghề. Trước cơn bão hàng Trung Quốc các sản phẩm truyền thống của Việt Nam có phần lép vế.
Bản thân Tiên cũng đã có một thời gian dài liên tục phải di chuyển địa điểm vì vi phạm chỉ thị cấm bán hàng rong, ngồi vỉa hè. “Khi đó, mình đã nghĩ rằng nếu cứ cố bán hàng trên vỉa hè sẽ có nhiều người khác làm theo, gây mất trật tự văn minh đô thị. Vì vậy, dù khó khăn mình vẫn quyết đến gõ cửa các cơ quan, sở văn hóa các tỉnh, thành phố để tham gia các lễ hội, hội chợ tuyên truyền về làng nghề truyền thống tò he” – Tiên cho biết.
Tiên cũng tìm cách để được cấp phép bán hàng ở các điểm vui chơi để vừa tăng thu nhập vừa phát triển nghề. Hiện anh là một trong những nghệ nhân nặn tò he quen thuộc với du khách ở Công viên nước Hồ Tây. Với suy nghĩ tuổi trẻ phải năng nổ nên Tiên đã đi nhiều nơi tìm các mối liên kết mới duy trì được công việc thường xuyên và quảng bá văn hóa làng nghề.
Tiên tích cực tham gia giảng dạy ở các tiết học ngoại khóa để đưa tò he vào trường học. Anh xin cấp phép để được mở chiếu nặn tò he và không gian trải nghiệm cho các bạn trẻ ở phố đi bộ Hồ Gươm. Anh cũng đã mạnh dạn đưa những đoàn học sinh gồm 200 em về làng nghề để trải nghiệm. Tại đây, họ không chỉ được giới thiệu về lịch sử làng nghề, tự tay tạo ra các sản phẩm mà còn được tham gia các trò chơi dân gian như: Ô ăn quan, keo co, đập niêu…
Con đường đến được với những thành công đó không ít chông gai nhưng Tiên luôn cảm thấy vui khi ngày càng có nhiều bạn trẻ tìm đến và trải nghiệm với nghề lặn tò he. “Chặng đường phía trước còn rất nhiều khó khăn song mình luôn ghi nhớ lời dạy của Bác “Thanh niên sẽ làm chủ nước nhà; phải học tập mãi, tiến bộ mãi, mới thật là thanh niên”. Mình hi vọng với những việc làm thiết thực sẽ góp phần xây dựng quê hương, đất nước” – Tiên tâm sự.
(Còn nữa)