Lao động trẻ tay nghề cao: Yếu tố quyết định thu hút FDI
TTTĐ - Đã đến lúc Việt Nam không thể thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) dựa vào nhân công giá rẻ mà phải bằng nguồn nhân lực chất lượng cao.
Việt Nam đang có kết quả ấn tượng trong thu hút đầu tư nước ngoài khi vốn FDI đã tăng gần 10 lần trong thập kỷ vừa qua. Đây là số liệu được Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố chiều 9/7 trong một hội thảo diễn ra tại Hà Nội.
Nếu tính theo tỷ lệ phần trăm GDP hay theo đầu người, Việt Nam đã vượt tất cả các thành viên ASEAN (trừ Singapore) về thu hút FDI, thậm chí cả Trung Quốc và Ấn Độ. Nếu xét theo quy mô nền kinh tế, tạp chí FDI Intelligence xếp hạng Việt Nam ở vị trí đứng đầu trong số 14 thị trường mới nổi về thu hút mới đầu tư nước ngoài.
Với tổng 331 tỷ USD vốn đăng ký thực hiện hơn 25.000 dự án trong những năm qua, đầu tư nước ngoài đã và đang góp phần quan trọng vào xuất khẩu, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách cũng như tạo ra việc làm, nâng cao trình độ công nghệ, sức cạnh tranh của nền kinh tế và thúc đẩy hội nhập…
Tuy nhiên, trong báo cáo được IFC - một tổ chức đồng cấp với Ngân hàng Thế giới và Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố đã nêu rõ, những năm qua, dòng vốn FDI đổ vào Việt Nam cao kỷ lục, chủ yếu bắt nguồn từ các yếu tố như chi phí lao động thấp, chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn hay các doanh nghiệp muốn phân tán rủi ro khỏi Trung Quốc…
Rất ít các doanh nghiệp FDI cho rằng, tay nghề lao động cao hay chuỗi cung ứng địa phương có năng lực cạnh tranh là thế mạnh của Việt Nam.
Trước đó, trong Báo cáo Cạnh tranh Toàn cầu 2017 - 2018, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cũng cảnh báo rằng “lực lượng lao động chưa được đào tạo đầy đủ” là hạn chế lớn trong môi trường kinh doanh của Việt Nam.
Dân số “vàng” nhưng lao động thiếu kỹ năng
Theo các chuyên gia, Việt Nam đang trong thời kỳ dân số “vàng”, dự báo kéo dài gần 40 năm. Việc nhóm người trong độ tuổi lao động chiếm hơn 2/3 tổng cơ cấu dân số mang lại những cơ hội và tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế rất lớn.
Thực tế chứng minh, nhiều nước trong khu vực và trên thế giới như Hàn Quốc, Nhật Bản hay Singapore đã tận dụng tốt cơ hội này để bứt phá. Tuy nhiên, cũng có không ít nước bỏ lỡ và chìm sâu trong “bẫy thu nhập trung bình”.
Để không vuột mất những cơ hội mà thời kỳ cơ cấu dân số “vàng” đem lại, đặc biệt trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam đã xác định phải chuyển đổi thu hút FDI theo hướng “chất lượng hơn số lượng”. Cạnh tranh bằng nguồn lực chất lượng cao chứ không phải nhân công giá rẻ, chất lượng thấp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng khẳng định.
Việt Nam hiện đang định hướng năm ngành nghề ưu tiên đào tạo và phát triển nhằm thu hút đầu tư FDI: Công nghệ cao/ICT; Chế tạo, chế biến; Công nghiệp phụ trợ; Du lịch; Nông nghiệp công nghệ cao. |
Các chuyên gia kinh tế cũng nhận định rằng để thu hút đầu tư FDI thế hệ mới, thay vì phụ thuộc vào chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn, Việt Nam cần chuyển từ tình trạng lao động thiếu kỹ năng sang kỹ năng cao. Các doanh nghiệp FDI luôn cần lực lượng nhân công chất lượng cao, kỹ năng mềm giỏi, được đào tạo bài bản.
“Nguồn cung lao động có tay nghề cao sẽ là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh về thu hút FDI của Việt Nam trong thời gian tới”, ông Wim Douw, Chuyên gia trưởng lĩnh vực tư nhân, Tổ chức Tài chính Quốc tế cho biết.
Thống kê cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong độ tuổi 15 - 24 vẫn chậm được cải thiện, có tới 7,07% lao động thanh niên chưa có việc làm.
Cùng với đó, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có chứng chỉ, bằng cấp chỉ đạt 21,8% trên tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế (số liệu tới quý IV năm 2017 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội).
Nâng cao chất lượng đào tạo nghề
Nhằm nâng cao chất lượng kỹ năng cho lực lượng lao động, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng, các trường đại học và hệ thống trường dạy nghề tại Việt Nam cần ưu tiên ba nhóm sáng kiến: Mở rộng tiếp cận, cải thiện chất lượng và tinh giản quản trị.
Năng lực đào tạo hiện tại của các trường, trung tâm dạy nghề hiện nay được đánh giá không đủ để đáp ứng nhu cầu của lực lượng lao động (dự báo sẽ đạt 56 triệu lao động vào năm 2020).
Vì, hiện chỉ có hơn 20% người lao động trên cả nước có bằng đại học hoặc được đào tạo nghề bài bản nên những thay đổi trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo cần phải được thực hiện ngay từ bây giờ. Điều này nhằm bắt kịp với sự thay đổi của thị trường lao động.
Bên cạnh đó, cần phải cải thiện chất lượng giáo dục đào tạo. Xếp hạng của Việt Nam về chất lượng hệ thống giáo dục đại học trong Báo cáo Cạnh tranh Toàn cầu năm 2017 - 2018 chỉ xếp ở vị trí 84 trong gần 140 quốc gia được khảo sát.
Do đó, ADB cho rằng Việt Nam cần phải đạt được nhiều tiến bộ hơn trong việc cung cấp cho sinh viên đại học năng lực tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và kỹ năng quản lý con người trong hoàn cảnh thực tế.
Để nâng cấp hệ thống giáo dục cũng như chuẩn bị tốt hơn cho học sinh bước vào thị trường lao động trong tương lai, công tác quản trị trường đại học và trung tâm đào tạo nghề cần phải được thực hiện một cách hiệu quả hơn.
Tình trạng quản lý manh mún gây khó khăn không ít cho việc xây dựng các chiến lược phối hợp, nhằm đạt được mục tiêu chính sách quốc gia hoặc cùng áp dụng chuẩn mực chung giữa các cơ sở đào tạo.
Chuyên gia Colin Blackwell thuộc Nhóm nhân sự, Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam cho rằng để thay đổi nhận thức của các nhà đầu tư về thị trường lao động, Việt Nam cần đa dạng hóa hình thức đào tạo; tăng cường các sàn giao dịch việc làm; tạo kết nối giữa lực lượng lao động và người sử dụng lao động; nâng cao chất lượng đào tạo nghề bằng cách liên kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp.
“Đây là chiến lược quan trọng và lâu dài để hình thành và phát triển bền vững đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam”, ông Colin Blackwell nhấn mạnh.
Tính đến tháng 6/2018, Việt Nam thu hút được khoảng 26.000 dự án FDI với tổng vốn đăng ký gần 331,2 tỷ USD. Vốn thực hiện lũy kế ước đạt 180,7 tỷ USD. Đã có 127 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, trong đó đứng đầu là Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và Đài Loan. Các nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu chọn lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo (chiếm 58%) và hoạt động kinh doanh bất động sản, xây dựng (16%)… Ước tính, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đã tạo việc làm cho hơn 3,6 triệu lao động trực tiếp và khoảng 5 đến 6 triệu lao động gián tiếp. |
BIDV tham gia diễn đàn đầu tư quốc gia về kinh doanh bao trùm trong nông nghiệp
Doanh nghiệp 19/03/2024 17:51
Nhìn về tương lai tiêu dùng
Thị trường - Tài chính 19/03/2024 17:45
[1] Nghiên cứu của Visa về Thái độ thanh toán của người tiêu dùng năm 2023 được thực hiện bởi CLEAR M&C Saatchi vào tháng 10-11/2023, khảo sát 6.550 người tiêu dùng ở Singapore, Philippines, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia. Nghiên cứu đã thực hiện các cuộc phỏng vấn với 1.000 người tiêu dùng Việt Nam đang làm việc bán thời gian hoặc toàn thời gian, với sự tổng hợp nhân khẩu học kết hợp tiêu biểu về độ tuổi (18-65), giới tính và mức thu nhập.
Vedan Việt Nam giữ vững danh hiệu “hàng Việt Nam chất lượng cao”
Doanh nghiệp 19/03/2024 16:02
Việt Nam không chấp nhận mô hình "tăng trưởng trước, dọn dẹp sau"
Doanh nghiệp 19/03/2024 14:34
Lan tỏa tinh thần hành động quyết liệt, luôn đồng hành cùng doanh nghiệp
Doanh nghiệp 19/03/2024 10:18
Bạn có biết: Cách nhanh nhất để khai thác báo cáo TTTD của bản thân tại CIC?
Kinh tế 18/03/2024 21:40
Tạo điều kiện để A.P Moller Maersk triển khai dự án cảng biển xanh
Doanh nghiệp 18/03/2024 18:00
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thăm HTX Phát Tài - mô hình sử dụng NPK Phú Mỹ
Doanh nghiệp 18/03/2024 17:00
Phân bón Cà Mau tiếp tục tìm ra khách hàng trúng xe sang
Instant Article (Facebook) 18/03/2024 16:45
Ông Lê Ngọc Sơn giữ chức Tổng Giám đốc Petrovietnam
Doanh nghiệp 18/03/2024 16:01
Tổ chức hội nghị đối thoại tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất
Doanh nghiệp 18/03/2024 11:00
Triển vọng Kinh tế 2024 - quy tụ 200 chuyên gia hàng đầu
Doanh nghiệp 17/03/2024 15:55
BCG Energy tăng trưởng doanh thu, nợ phải trả giảm mạnh
Doanh nghiệp 17/03/2024 13:53
PV GAS bắt đầu cung cấp LNG phục vụ sản xuất công nghiệp
Doanh nghiệp 17/03/2024 11:28
Quảng bá các sản phẩm OCOP thông qua Hội Báo toàn quốc 2024
Nông thôn mới 16/03/2024 17:06