Người dân “sống chung” với bãi rác Đa Phước...- Bài 2: Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt sai phạm
>> Người dân phải "sống chung" với bãi rác Đa Phước đến bao giờ?- Bài 1: "Gồng mình" với mùi hôi thối
Sai phạm nhiều năm vẫn không khắc phục?
Nhiều năm qua phải chịu cảnh bị bãi rác Đa Phước "bóp nghẹt" bầu không khí bằng mùi hôi thối, người dân tại khu Nam TP HCM đã làm đơn cầu cứu gửi đến nhiều cơ quan chức năng từ địa phương tới Trung ương. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, đến nay, tình hình ô nhiễm, mùi hôi thối do bãi rác Đa Phước gây ra vẫn chưa được cải thiện.
Trước tình hình ô nhiễm của bãi rác Đa Phước ảnh hưởng đến đời sống của người dân, ngày 14/12/2016, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình về việc giải quyết phản ánh, tố cáo của công dân đối với Công ty TNHH Xử lý chất thải rắn Việt Nam (VWS).
Theo đó, Phó Thủ tướng đã giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Kiểm toán Nhà nước và UBND TP HCM kiểm tra, làm rõ nội dung phản ánh, tố cáo của công dân liên quan đến việc đầu tư, xây dựng và xử lý rác tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước.
Đến ngày 27/2/2017, Thanh tra Chính phủ đã có Báo cáo kết quả số 246/BC-TTCP về việc kiểm tra, xác minh nội dung đơn tố cáo của công dân liên quan đến Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Báo cáo kết quả số 246/BC-TTCP chỉ ra hàng loạt sai phạm, cụ thể: Trong quá trình đàm phán, thương thảo hợp đồng với nhà đầu tư, UBND TP HCM vẫn còn một số thiếu sót trong việc tham mưu với Thủ tướng Chính phủ lựa chọn nhà đầu tư không đủ năng lực về tài chính; chi phí xử lý rác cao so với dự án tương tự đã cấp phép; ứng trước 9 triệu USD cho nhà đầu tư; đô la hóa tiền tệ thanh toán; chậm triển khai phân loại rác tại nguồn; còn để xảy ra tình trạng gây ô nhiễm môi trường; chậm trồng cây xanh như đã cam kết; trong Hợp đồng đã ký kết có một số điểm bất lợi cho phía Thành phố trong khi việc giải quyết tranh chấp nếu có xảy ra phải được đưa ra Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (SIAC) để giải quyết ảnh hưởng đến chính sách kêu gọi đầu tư của Nhà nước. Tuy nhiên, thành phố chậm điều chỉnh, khắc phục.
Báo cáo trên cũng nêu rõ: “Qua 8 nội dung tố cáo của công dân nêu tại đơn tố cáo ngày 29 tháng 4 năm 2016 và kết quả kiểm tra, xác minh cho thấy: Có 2 nội dung tố cáo là đúng, 4 nội dung tố cáo đúng một phần và 1 nội dung tố cáo là sai, 1 nội dung đang chờ kết luận”.
Tuy nhiên, đến ngày 31/5/2017, Văn phòng Chính phủ lại tiếp tục có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng về việc phản ảnh, tố cáo của công dân liên quan đến dự án đầu tư, xây dựng và vận hành Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước.
Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình có ý kiến chỉ đạo giao Tổng Thanh tra Chính phủ xem xét nội dung phản ảnh, tố cáo của công dân để có biện pháp giải quyết theo đúng quy định của pháp luật và chỉ đạo Đoàn Thanh tra kết luận về việc đầu tư, xây dựng và xử lý rác tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản 10849/VPCP-VI ban hành ngày 14/2/2016 của Văn phòng Chính Phủ; báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ.
Ngày 9/6/2017, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Nguyễn Văn Tài đã ký quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền hơn 1,5 tỉ đồng với VWS về 5 vi phạm.
Các vi phạm bao gồm: “Không xây lắp công trình bảo vệ môi trường theo quy định. Không thu gom, lưu giữ nước rỉ rác tại hồ chứa nước rỉ rác tập trung theo cam kết mà lưu giữ nước rỉ rác tại ô chôn lấp. Không có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành.
Xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 1,5 lần đến dưới 3 lần trong trường hợp thải lượng nước thải từ 1.000 m3/ngày đến dưới 1.200 m3/ngày. Xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 1,5 lần đến dưới 3 lần trong trường hợp thời lượng nước thải từ 2.000 m3/ngày đến dưới 2.500 m3/ngày”.
Mòn mỏi chờ ngày hết mùi hôi thối
Mặc dù chủ đầu tư bãi rác Đa Phước bị xử phạt với số tiền không nhỏ vì gây ra ô nhiễm môi trường, nhưng theo người dân khu Nam TP HCM cho rằng việc xử phạt chỉ là hình thức. Theo người dân, cần phải làm rõ về trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân liên quan đến việc bãi rác Đa Phước gây ô nhiễm môi trường nhiều năm qua.
Sau khi bị xử phạt, vào tháng 4/2018, Thanh tra Chính phủ tiếp tục có Báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh đơn tố cáo của công dân liên quan đến Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước.
Cụ thể, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm như: Dự án gây ô nhiễm môi trường và sử dụng công nghệ làm phân nhưng thực tế đem chôn, không phân loại tái chế. Trong thời gian vận hành Khu xử lý chất thải rắn Đa Phước, từ năm 2007 đến nay, VWS có nhiều biện pháp ngăn chặn giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, trong từng thời điểm đã để xảy ra phát tán mùi hôi, ảnh hưởng đến các hộ dân xung quanh.
Ngoài những vi phạm về ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân, sau khi kiểm tra, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện hàng loạt sai phạm liên quan đến dự án đầu tư, xây dựng và vận hành Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước. Tuy nhiên đến nay, các cơ quan chức năng liên quan vẫn chưa tìm ra được giải pháp để giải quyết, xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm do bãi rác Đa Phước gây nên.
Người dân khu Nam TP HCM cho rằng, chính sự yếu kém, “khuất tất” trong việc ký kết thỏa thuận, hợp đồng liên quan đến bãi rác Đa Phước của chính quyền TP HCM đã gây nên hậu quả nghiêm trọng về ô nhiễm môi trường. Đối tượng chịu hậu quả trực tiếp không ai khác chính là người dân quanh khu vực.
Hiện tại, người dân nơi đây vẫn đang mỏi mòn trông chờ và đặt câu hỏi: "Đến bao giờ mới chấm dứt cảnh... sống chung với mùi hôi thối?"