Tag

Quốc hội với chống tham nhũng chính sách

Thời sự 05/11/2021 09:00
aa
Tại hội nghị triển khai kết luận của Bộ Chính trị về định hướng chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội Khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh 2 yêu cầu. Thứ nhất, pháp luật phải kịp thời, phải cập nhật với đời sống kinh tế - xã hội, và do đó đòi hỏi tốc độ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cần nhanh hơn. Thứ hai, phải chống được lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong xây dựng chính sách, pháp luật, đồng nghĩa với phải chống được việc cài cắm, trục lợi từ chính sách.

Hai yêu cầu xác đáng này đặt ra cho Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội những bài toán khó nhưng phải giải được và giải nhanh. Và lời giải có thể đến từ việc thay đổi cách tiếp cận, thay đổi cách làm, từ xây dựng luật, nghị quyết đến việc giám sát thực thi chính sách và pháp luật.

Trước hết, phải nói rằng, Quốc hội “quyết” về chính sách, nhưng bước xây dựng và soạn thảo các văn bản quy phạm là nhiệm vụ của cơ quan hành pháp, trực tiếp là Chính phủ và các bộ chuyên ngành. “Cài cắm” chính sách để có những lợi ích riêng cho các nhóm thường sẽ được “khéo léo” đưa vào trong tiến trình dự thảo. Vai trò nhận diện, phát hiện các “cài cắm” từ những Ủy ban chuyên môn của Quốc hội trong quá trình thẩm tra là đặc biệt quan trọng. Trong công việc này, Quốc hội cũng như các Ủy ban chuyên môn không đơn độc mà có những “trợ thủ” hỗ trợ. Chất xám, năng lực chuyên môn đó có thể đến từ nguồn tham vấn ý kiến chuyên gia độc lập; tham vấn ý kiến từ các nhóm doanh nghiệp, tổ chức xã hội.

“Trên thảm, dưới đinh”; “trên mở, dưới đóng” là thực tế được phản ánh lâu nay từ người dân, doanh nghiệp. Hai loại “đinh” phổ biến nhất là các quyền phân bổ nguồn lực (tạo ra xin - cho) và các loại giấy phép được “cài” vào văn bản. Từ góc độ chuyên môn, phát hiện các loại “đinh” này không quá khó. Các chuyên gia độc lập, các doanh nghiệp có thể dễ dàng đánh giá tính hợp lý (cần thiết hay không cần thiết phải cấp phép); tính công bằng, “trong sáng” (có thể ưu ái nhóm này thay vì nhóm khác) của các loại giấy phép. Nếu trong quá trình thẩm tra, các Ủy ban của Quốc hội chủ động, tích cực, cầu thị mời các chuyên gia, hiệp hội tham vấn chuyên sâu thì các nhóm này có thể chỉ ra những nơi, những chỗ “có vấn đề” để ngăn chặn. Công nghệ số cung cấp cho Quốc hội công cụ cần thiết và dễ dàng tiếp cận các nhóm chuyên gia, doanh nghiệp, tổ chức xã hội mà không bị giới hạn về địa lý. Thông qua công cụ họp trực tuyến - vốn đã có sẵn khi Quốc hội “làm” Quốc hội điện tử, đại biểu Quốc hội và các Ủy ban có thể tiếp cận không hạn chế đến nguồn chất xám quý báu này. Như vậy, “lời giải” này đã có sẵn trong “túi” các Ủy ban chuyên môn của Quốc hội.

Tính kịp thời, cập nhật của văn bản quy phạm là bài toán khó hơn, đòi hỏi nỗ lực và sự thay đổi lớn trong tư duy xây dựng chính sách. Trước thực tiễn thay đổi quá nhanh, đặc biệt là trong thời đại số hóa, các luật, đạo luật không nên tiếp cận theo cách xử lý vấn đề lớn; nhiều chính sách, nhiều vấn đề cùng lúc đặt ra và xử lý trong cùng một văn bản. Cần chấp nhận sửa nhanh, làm mới nhanh các vấn đề thay vì chờ đợi rà soát toàn diện, rồi mới đưa vào chương trình và tốn mất vài năm để kết thúc được một công việc lớn.

Cùng với đó, Quốc hội cần ưu tiên nhiều để xử lý các vấn đề chính sách trong các nghị quyết, tức đồng nghĩa cần “làm” nghị quyết nhiều hơn. Đơn cử, các thử nghiệm pháp lý - hay “sandbox”, để điều chỉnh tạm thời các vấn đề mới, chưa có tiền lệ, chưa có giải pháp chính sách - pháp lý rõ ràng có thể được ban hành trong nghị quyết. Nghị quyết sẽ rút ngắn được thời gian, tạo ra một “bước đệm” trong lúc chờ văn bản ở tầm mức quy phạm pháp luật, vốn yêu cầu quy trình, thủ tục xây dựng và ban hành kéo dài.

Thời đại số với tốc độ thay đổi chóng mặt của công nghệ, nhiều vấn đề rất mới không chỉ với Việt Nam mà với cả thế giới. Trước khi tiến tới đáp án đúng, “thử, và sai” - thông qua thử nghiệm pháp lý là cần thiết. Để đáp ứng yêu cầu người đứng đầu Quốc hội đặt ra, không thể không đổi mới tư duy và cách làm. Bài toán khó nhưng lời giải vẫn trong tầm tay của Quốc hội và các Ủy ban chuyên môn.

Nguyễn Quang Đồng - Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông

Nguồn: Báo ĐBND

Đọc thêm

TP HCM đầy tiềm năng để người tài khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo Khởi nghiệp sáng tạo

TP HCM đầy tiềm năng để người tài khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

TTTĐ - Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho biết, TP HCM chính là nơi lý tưởng để khởi nghiệp. Chính quyền thành phố luôn chú trọng xây dựng, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện 2 quy hoạch lớn Tin tức

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện 2 quy hoạch lớn

TTTĐ - Quý I/2024, TP Hà Nội tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện 2 Quy hoạch lớn để tạo cơ sở pháp lý quan trọng thúc đẩy sự phát triển của TP trong thời gian tới.
Phát huy các nguồn lực, động lực mới để phát triển Tin tức

Phát huy các nguồn lực, động lực mới để phát triển

TTTĐ - Trong bối cảnh mới với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Hà Nội đã đề xuất, kiến nghị quan điểm, nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp đột phá để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra, góp phần phát triển Thủ đô nhanh, bền vững. Trong đó, huy động và phát huy các nguồn lực, động lực phát triển mới, nhất là nguồn lực con người, nguồn lực văn hóa…
Hà Nội thu được nhiều thắng lợi quan trọng từ công cuộc đổi mới Tin tức

Hà Nội thu được nhiều thắng lợi quan trọng từ công cuộc đổi mới

TTTĐ - Sáng 28/3, Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua trên địa bàn Thủ đô.
Hà Nội "vươn mình" hợp tác với nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ Tin tức

Hà Nội "vươn mình" hợp tác với nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ

TTTĐ - Từ vị trí phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị với chủ yếu là thủ đô của các nước xã hội chủ nghĩa, Hà Nội đã ký thỏa thuận hợp tác với 61 thủ đô, thành phố các nước; có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia, vùng lãnh thổ và là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế có uy tín trên thế giới…
Hoàn thành ở mức cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ Tin tức

Hoàn thành ở mức cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ

TTTĐ - Nhấn mạnh khối lượng công việc trước mắt đặt ra còn rất lớn, Bí thư Thành ủy đề nghị, các đồng chí Thành ủy viên, người đứng đầu cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, tập trung cao độ, phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2024
Tạo cơ hội "giữ chân" người lao động tham gia bảo hiểm xã hội Tin tức

Tạo cơ hội "giữ chân" người lao động tham gia bảo hiểm xã hội

TTTĐ - Chiều 27/3, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV tiến hành thảo luận về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Hoàn thiện Quy hoạch Thủ đô trước tháng 5/2024 Tin tức

Hoàn thiện Quy hoạch Thủ đô trước tháng 5/2024

TTTĐ - UBND TP sẽ tập trung hoàn thiện bảo đảm chất lượng cao nhất bản Quy hoạch và xong trước tháng 5 để thành phố báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị.
Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối để hàng hóa Canada vào ASEAN Tin tức

Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối để hàng hóa Canada vào ASEAN

TTTĐ - Chiều 27/3, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Bộ trưởng Phát triển kinh tế, thương mại quốc tế và xúc tiến xuất khẩu Canada Mary Ng đang thăm, làm việc tại Việt Nam.
Tiềm năng, cơ hội hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc còn rất lớn Tin tức

Tiềm năng, cơ hội hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc còn rất lớn

TTTĐ - Ngày 27/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã tiếp Đoàn doanh nghiệp của Hiệp hội doanh nghiệp Đông Phương (Trung Quốc) do ông Bàng Cương Chí, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) Tập đoàn An Trí làm trưởng đoàn.
Xem thêm