Thanh Oai, Hà Nội: Hàng nghìn hộ dân có nguy cơ mất nhà vì sạt lở
Gần 1.000 hộ dân ở các thôn Tây Sơn, Trung Chính, Quang Trung, Liên Tân (xã Phương Trung, Thanh Oai) sống bên bờ sông Đáy đang thấp thỏm đối mặt với tử thần khi mùa mưa 2014 sắp gõ cửa. Cả người dân và chính quyền xã Phương Trung đều đang nóng lòng chờ đợi được ứng cứu.
Mua đất để giữ đất
Hai đợt mưa to dội xuống từ đầu hè khiến người dân quanh thôn Tây Sơn nín thở. Đất vườn bắt đầu có dấu hiệu sụt lún vì nền đất yếu, chẳng mấy tháng nữa đến mùa mưa bão, những gốc cây, góc nhà lại có nguy cơ "đội nón" ra đi theo “hà bá”.
Bền bỉ “bám” mảnh đất của ông bà tổ tiên suốt bao đời nay, làm nghề nông được bao nhiêu tiền, bà Phạm Thị Tiến (thôn Tây Sơn, xã Phương Trung) đều “đổ hết” vào mua đá, cát sỏi để xây móng, đổ đất… giữ nhà nhưng chưa năm nào móng trụ lại được quá 3 tháng. Móng xây đến đâu, nước “ngoạm” đến đó. Qua mùa mưa, dấu vết móng bị xóa sạch. Căn nhà của bà cũng bị nứt toác, một bên tường xệ hẳn về phía bờ Tả sông Đáy.
Không riêng gì bà Tiến, để "tồn tại", nhiều người dân nơi đây cũng phải mua đất để giữ nhà. Năm nào gia đình anh Lê Văn Định cũng cố gắng ki cóp mua 100 xe đất, mỗi khối đất có giá hơn 50.000 đồng để đổ thêm vào sân vườn. Nhưng đổ bao nhiêu, nước “nuốt chửng” bấy nhiêu”. Cứ đến mùa nước nổi, gia đình anh Định lại thâu đêm không ngủ vì lo lắng. Nhà có 3 anh em, tất cả sống trong một mái nhà ngay sát bờ tả sông Đáy, gia đình anh Định đã chứng kiến chuyện nước nổi mùa mưa cả trăm lần. Nhưng 2 năm nay, nó trở thành nỗi ám ảnh của tất cả người dân ven sông. Chị Lê Thị Trâm - vợ anh Định vừa bế con, vừa chỉ tay về phía Tây căn bếp: “Hai năm nay sạt lở rõ lắm. Trong đêm khuya có thể nghe rõ tiếng nước thúc vào bờ. Sáng ra lại hoảng hốt thấy có thêm “hàm ếch” khoét sâu vào con đường đất trước nhà… Chỉ sau 2 năm, nhà em đã mất hơn trăm mét vuông đất”.
Để minh chứng, anh Định dẫn tôi ra khoảng vườn sát nhà chỉ còn lại ba khóm tre và một cây nhãn trơ gốc: “Chẳng mấy tháng nữa đến mùa mưa, cây nhãn này sẽ biến mất. Nhà anh Định có 2 con nhỏ đều dưới 10 tuổi, cứ đến mùa mưa là anh chị gửi con về “lánh nạn” bên ông bà ngoại, chỉ có 2 vợ chồng ở lại trông nhà. Ba khóm tre còn trụ lại mé phía Tây căn bếp anh kiên quyết không bán vì mất tre là mất nhà. Khóm tre như “lá chắn cuối cùng” bảo vệ ngôi nhà trước mùa mưa 2014.
Ông Lê Văn Khang, hàng xóm nhà anh Định nhớ lại: “Mùa mưa 2013, nước dâng cao, căn nhà chính bị nứt toác, căn bếp xây tạm bợ thì trôi tuột theo dòng nước xoáy giữa đêm. Sáng mở mắt không còn nhà, chỉ còn nghe tiếng nước vỗ bên vách nhà chính”. Cách đó 3-4 hộ dân, gia đình ông Lê Văn Thắng đã phải nhanh chóng sơ tán sang phía bên kia đê (phía bên bồi) để thoát cảnh hà bá đe dọa tính mạng các thành viên gia đình.
Dân chờ xã, xã ngồi đợi… chi cục đê điều!
Mới đây nhất, một đoàn công tác của Sở NN-PTNT Hà Nội đã về xã Phương Trung đánh giá thực trạng đê kè. Nhiều tấm biển cảnh báo nguy hiểm được dựng lên, họ nói tình trạng sạt lở ở đây đã đến mức nghiêm trọng. Tuy nhiên vẫn chưa thấy động tĩnh gì.
Trong khi người dân ngóng chính quyền địa phương giúp đỡ thì lãnh đạo UBND xã Phương Trung cũng chỉ biết chờ “cấp trên”. Theo ông Phạm Văn Toàn – Phó Chủ tịch UBND xã Phương Trung, tình trạng sạt lở bờ Tả sông Đáy không chỉ gây nguy hiểm cho các hộ dân sống ven sông mà còn khiến đoạn đê gần trạm bơm Phương Trung bị sụt lún khoảng 50m. Đoạn đê là tuyến “huyết mạch” trong xã. Đoạn bị sạt lở nghiêm trọng nhất là từ trạm bơm Phương Trung đến cầu Văn Phương, thuộc Km 38+150 đến Km 38+550. “Chúng tôi đã có ý kiến với các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan bảo vệ đê điều huyện Thanh Oai tạo điều kiện giúp đỡ địa phương xây dựng bờ kè và bờ đê để chống xói lở qua 15-16 hộ dân thôn Tây Sơn. Mong muốn của xã là được TP kè sông như phía bên xã Kim Thư. Cùng một trục chạy dọc bên lở sông Đáy, khu vực sát bờ sông thuộc xã Kim Thư (Thanh Oai) đã được kè chắc chắn, chỉ còn lại đoạn qua xã Phương Trung là vẫn… sống chung với “hà bá”.
Đầu tháng 5/2014, UBND TP Hà Nội cũng đã có Công văn số 3245/UBND-NNNT về việc xử lí sạt lở bờ tả sông Đáy tại thôn Đôn Thư, xã Kim Thư và thôn Tây Sơn, xã Phương Trung. Theo đó, UBND huyện Thanh Oai phải phối hợp với Sở NN&PTNT HN, Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi sông Nhuệ kiểm tra, đánh giá hiện trạng toàn bộ tuyến đê, hệ thống tiêu thoát nước trên địa bàn, chủ động phòng chống lụt, bão, úng năm 2014. Nhưng, mọi việc cũng mới chỉ dừng ở “chủ động phòng chống”!
Ảnh trong bài: Khu vực sạt lở nguy hiểm chỉ cách nhà dân vài bước chân
Tú Linh