Thực phẩm bẩn tuồn vào trường học: Nhà trường “khoán trắng”, phụ huynh lo lắng
“Ngồi trên đống lửa”
Chưa bao giờ tình trạng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm trong các trường học lại "nóng" như thời gian gần đây. Chỉ trong vòng 2 tháng, đã xảy ra gần chục vụ vi phạm khiến dư luận cả nước dậy sóng. Mới đây, do nghi ngờ nhà trường cho trẻ ăn thực phẩm không đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh nên sau khi đưa con đến lớp, một số phụ huynh Trường mầm non Tân Phong (huyện Kiến Thụy, Hải Phòng) đã bất ngờ đột nhập vào bếp ăn của nhà trường. Tại đây, phụ huynh phát hiện nhà trường đang sắp gà còn nguyên nội tạng vào nồi, chuẩn bị luộc làm thực phẩm cho trẻ.
Sau khi sự việc xảy ra, bà Đỗ Thị Ánh, Hiệu trưởng Trường mầm non Tân Phong đã nhận trách nhiệm với phụ huynh học sinh. Theo lời bà Ánh, nhà trường thu tiền ăn của các cháu là 18.000 đồng/cháu/ngày. Để bảo đảm vệ sinh bữa ăn cho các cháu, nhà trường đã ký hợp đồng cung cấp thực phẩm sạch với Công ty Khang Phúc từ ngày 1/10/2017. Bà Ánh thừa nhận, sự việc xảy ra trước hết một phần lỗi thuộc về nhà trường vì đã không giám sát chặt chẽ. "Đây là sự nhầm lẫn đáng tiếc trong công tác giao nhận thực phẩm giữa công ty và nhà trường". Về phía đơn vị cung ứng thực phẩm, đại diện Công ty Khanh Phúc cũng thừa nhận sai sót và hứa không để xảy ra tình trạng tương tự, đồng thời cam đoan xin chịu trách nhiệm trước các bậc phụ huynh về sản phẩm cung cấp cho các trường.
Trước đó không lâu, dư luận cả nước cũng vô cùng phẫn nộ khi tiếp nhận thông tin một trường tiểu học ở Vĩnh Phúc nhập rau quả có dấu hiệu thối rữa để chế biến cho học sinh ăn. Cụ thể, sự việc xảy ra vào ngày 13/9, do nghi ngờ thực phẩm bẩn được đưa vào trường học, đông đảo phụ huynh học sinh đã kiểm tra và phát hiện một xe chở nhiều rau quả có dấu hiệu thối rữa đang được chuyển tới Trường Tiểu học xã Lý Nhân (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc).
Vấn đề vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm không chỉ xảy ra ở các tỉnh mà ngay tại Hà Nội cũng có không ít trường học vi phạm. Đơn cử như sự việc diễn ra tại Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (Ba Đình, Hà Nội). Theo phản ánh, trong bữa ăn trưa ngày 12/9, một học sinh lớp 3 đã phát hiện trong khay thức ăn có giòi bò. Khi sự việc xảy ra, nhà trường đã thừa nhận có vụ việc trên nhưng giải thích không phải do nguồn thực phẩm bẩn mà do khâu rửa bát không sạch sẽ. Bà Bùi Kim Thúy, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám xác nhận: "Do khay bê thức ăn của học sinh được rửa không sạch sẽ, hai đĩa bị dính vào nhau và để qua ngày thứ 7, chủ nhật nên phát sinh ra giòi".
Bên cạnh những vụ thực phẩm bẩn tuồn vào trường học bị phát giác, việc học sinh nhập viện vì ngộ độc thực phẩm cũng liên tiếp xảy ra khiến các bậc phụ huynh như "ngồi trên đống lửa".
Ngày 11/9 vừa qua, một số học sinh Trường Mầm non Lại Yên (huyện Hoài Đức, Hà Nội) có biểu hiện ngộ độc thực phẩm sau khi ăn trưa tại trường. Ngay chiều cùng ngày, một số trẻ có biểu hiện bị sốt, buồn nôn, sau đó, một số trẻ khác cũng có biểu hiện tương tự. Trong số 31 trẻ nghỉ học ngày 12/9, 9 trẻ đã xác định rõ tình trạng rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy cấp. Hay như vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra tại Trường Tiểu học Chu Văn An (Hoàng Mai, Hà Nội) khiến 40 học sinh bị đau bụng, kèm theo sốt, nhiều em còn bị tiêu chảy phải nhập viện thăm khám và điều trị.
Gần đây nhất, Bệnh viện Đa khoa huyện SaPa (Lào Cai) đã tiếp nhận 73 học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS xã Hầu Thào huyện SaPa có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm với các triệu chứng đau đầu, buồn nôn, đau bụng. Theo lời kể của giáo viên nhà trường, khoảng 20h30 ngày 20/9, sau khi ăn cơm bán trú tại trường, 73 học sinh có dấu hiệu đau đầu, buồn nôn và đau bụng, ngay lập tức nhà trường đã thuê phương tiện đưa các em đến bệnh viện điều trị.
Ngay sau khi xảy ra sự việc, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Lào Cai đã kiểm tra việc thực hiện công tác bán trú của trường, đồng thời lấy mẫu thức ăn gửi về Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia. Theo bà Nguyễn Thanh Vân, Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Lào Cai, do học sinh có biểu hiện đau đầu nên dự đoán nguyên nhân có thể do tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật trong rau ngót và cà chua tại bữa ăn của học sinh.
Quy trách nhiệm người đứng đầu
Theo nhiều chuyên gia y tế, nguyên nhân các vụ vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm tại trường học một phần là do không ít trường đã “khoán trắng” việc cung cấp thực phẩm cho một số đầu mối cung cấp thực phẩm trên địa bàn, để rồi các đầu mối này thuê lại các đơn vị khác. Chính điều này làm chất lượng thực phẩm khó đảm bảo.
Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) nhận định: "An toàn thực phẩm nói chung và an toàn thực phẩm trong bếp ăn tại nhà trường đã trở thành mối quan tâm của toàn xã hội. Các vụ ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể trong trường học chiếm tỷ lệ thấp, chỉ khoảng 3,7% trong tổng số các vụ ngộ độc thực phẩm trung bình hàng năm. Tuy nhiên, đối tượng bị ngộ độc lại là học sinh nhỏ tuổi, sức đề kháng thấp nên hậu quả thường nghiêm trọng hơn".
Cũng theo ông Phong, nguồn thực phẩm bẩn dễ dàng được tuồn vào các trường học là do các trường đã quá tin tưởng vào công ty cung cấp thực phẩm, nên không thường xuyên kiểm tra công ty. Khi đã ký hợp đồng với công ty, nhà trường sẽ dựa vào hóa đơn, chứng từ để kiểm tra nguồn gốc thực phẩm. Tuy nhiên, cán bộ nhà trường không thể ngày nào cũng cử người đi theo công ty cung cấp thực phẩm để kiểm tra, xem hàng được nhập ở đâu. Hơn nữa, các công ty lại dùng thủ đoạn trộn lẫn thực phẩm bẩn với thực phẩm sạch để đưa vào nhà trường và vẫn có hóa đơn chứng minh nguồn gốc thực phẩm đó. Đối với hành vi như vậy, nhà trường không thể phát hiện ra đó là thực phẩm bẩn. Việc thực phẩm bẩn tuồn vào trường học sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng trăm học sinh, đồng thời làm ảnh hưởng uy tín của các trường.
Trước đó, liên Bộ Y tế - Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư liên tịch số 08/2008/TTLT/BYT-BGDĐT về việc hướng dẫn công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong các cơ sở giáo dục đào tạo. Thông tư nêu rất cụ thể về quy định đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho bữa ăn tại nhà trường. Trong đó, đặc biệt chú trọng công tác kiểm soát nguồn gốc thực phẩm và khâu chế biến, bảo quản.
"Quy định về an toàn cho bữa ăn của trẻ được thể hiện rõ ràng, chặt chẽ trong Thông tư nêu trên. Do vậy, nếu xảy ra ngộ độc thực phẩm, người đứng đầu các cơ sở đào tạo phải chịu hoàn toàn trách nhiệm", ông Nguyễn Thanh Phong nhấn mạnh.